Кыргыз Республикасынын депозиттерди коргоо Агенттиги 8 июнь 2023 жыл Мамлекет калктын Кыргыз Республикасынын банктардагы аманаттарын коргоону камсыз кылат!
Кыргыз Республикасынын депозиттерди коргоо боюнча агенттиги (мындан ары — Агенттик) 2008-жылы жеке адамдардын коммерциялык банктардагы аманатын (депозиттерин) милдеттүү түрдө коргоо системасын киргизүү максатында түзүлгөн.
2023-жылдын 27-апрелинде Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши кабыл алынган жана Кыргыз Республикасынын Президенти 2023-жылдын 23-майында Кыргыз Республикасынын Мыйзамына өзгөртүүлөрдү киргизүү тууралуу “Банктык аманаттарды (депозиттерди) коргоо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын Мыйзамына кол койгон жана ушул Мыйзам 2023-жылдын 10-июнунан тартып күчүнө кирет.
Ушул Мыйзамга ылайык, Агенттик банктык аманатчыларга (жеке жактарга жана жеке ишкерлерге) депозиттер боюнча пайыздарды кошкондо, кепилдик учур келип чыккан учурда жалпы суммасы 1 миллион сомдон ашпаган суммада компенсация төлөп берет.
Кепилдик учур — «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы, банктар жана банк иштери жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамына жана турак жай-сактык кредиттик компаниялардын ишин жөнгө салуу чөйрөсүндөгү мыйзамдарга ылайык, банкты же микрофинансылык компанияны, же турак жай-сактык кредиттик компанияны мажбурлап жоюу жол-жобосунун башталышы.
Депозиттерди коргоо системасы Кыргыз Республикасынын “Банктык аманаттарды (депозиттерди) коргоо жөнүндө” мыйзамы менен жөнгө салынат жана депозиттерди коргоо системасына кирген банктардын, микрофинансылык компаниялардын жана турак жай-сактык кредиттик компаниялардын аманатчыларынын кызыкчылыктарын коргоого багытталган, кепилдик учуру болгон учурда аманаттар боюнча аманатчыларга компенсация төлөп берет.
Депозиттерди коргоо системасы финансы системасынын туруктуулугун камсыз кылууга жана калктын банк секторуна болгон ишенимин жогорулатууга багытталган.
Депозиттерди коргоо системасына катышуу Кыргыз Республикасында жайгашкан бардык банк-резиденттер, чет өлкөлүк банктардын филиалдары үчүн милдеттүү болуп саналат. Учурда депозиттерди коргоо системасына 23 коммерциялык банк жана 1 микрофинансылык компания жана бир турак жай-сактык кредиттик компания кирген.
Кыргыз Республикасынын Депозиттерди коргоо боюнча агенттигинин негизги милдеттери болуп төмөнкүлөр саналат:
- Кыргыз Республикасында депозиттерди коргоо системасынын иштешин камсыз кылуу;
- Депозиттерди коргоо фондун түзүү жана анын каражаттарын натыйжалуу башкаруу;
- кепилдик учуру болгон учурда аманатчыларга компенсацияларды төлөө;
- жоюлган банктан же депозиттерди коргоо системасына кирген микрофинансалык компаниядан же турак жай сактык кредиттик компаниядан төлөнүүчү компенсацияланган каражаттарды депозиттерди коргоо фондуна кайтарып берүүнү камсыз кылуу;
- калктын депозиттерди коргоо системасы жөнүндө маалымдуулугун жогорулатуу.
Депозиттик базанын динамикасы.
Депозиттерди коргоо сисемасынын катышуучуларынын отчету боюнча, депозиттерди коргоо системасынын катышуучуларынын депозиттик базасынын көлөмү 2023-жылдын 1 апрелине — 360,5 млрд. сомду түздү.
2023-жылдын биринчи кварталында катышуучу-банктардын депозиттеринин көпчүлүгү Бишкек шаарында топтолгон, жалпы депозиттерди коргоо системасынын катышуучуларынын депозиттеринин 82,3% түзгөн. Калганы Кыргыз Республикасынын аймактарында топтолгон: 3,4% — Ош шаарында; Жалал-Абад облусунда 4,3%, Ысык-Көл облусунда 2,4%, Ош облусунда 1,3%, Баткен облусунда 1,4%, Нарын облусунда 0,7%, Талас облусунда 0,8% жана 3,4%. % — Чүй облусунда.
Депозиттерди коргоо системасы тарабынан кепилденген аманатчылардын саны 2023-жылдын 1-апрелине карата 5 643 660 түздү.
2023-жылдын 1-апрелине карата жеке адамдардын жана жеке ишкерлердин коммерциялык банктардагы кепилденген депозиттеринин жалпы көлөмү 52 686,6 млн. сомду, анын ичинен 200 миң сомго чейинки депозиттер боюнча 33 738,2 млн.сомду, 200 миңден ашуун депозиттердин суммасы 18 948,4 млн. сомду түздү.
Депозиттерди коргоо фонду.
Агенттик тарабынан түзүлүүчү Депозиттерди коргоо фонду кепилдик учуру келип чыккан учурда аманатчыларга компенсацияларды төлөө максатында топтолгон каражаттарды билдирет.2023-жылдын 1-июнуна карата Депозиттерди коргоо фонду 4947,1 млн сом суммасында түзүлдү.Депозиттерди коргоо фонду катышуучу банктардын, катышуучу микрофинансылык компаниялардын, депозиттерди коргоо системасына катышкан турак жай жана аманат кредиттик компанияларынын төгүмдөрүнүн, мамлекеттик төгүмдөрдүн, Агенттиктин бош акча каражаттарын жайгаштыруудан алынган пайыздык жана инвестициялык кирешелеринин эсебинен түзүлөт, Агенттик тарабынан жоюлган банктын каражаттарынан. Депозиттерди коргоо системасына төмөнкүлөр кирет: — жеке адамдардын мөөнөттүү депозиттери жана талап боюнча төлөнүүчү депозиттери, анын ичинде, учурдагы эсептер; — эмгек акы боюнча эсептер, акча которууларды, пенсияларды, стипендияларды жана пособиелерди алуу үчүн эсептер; — жеке ишкерлердин эсептешүү жана депозиттик эсептериндеги каражаттар Мында, депозиттердин чет өлкө валютасындагы суммалары аманатчыга улуттук валютада Улуттук банктын эсептик чен боюнча кепилдик учуру болгон күнү төлөнөт. Аманатчынын депозити бар бир нече банк-катышуучу банктарга, микрофинансылык компанияларга карата кепилдик учуру болгон учурда, ал компенсацияны ар бир банктан же микрофинансылык компаниядан өзүнчө алууга укуктуу. Жеке жактардын төмөнкү аманаттары (депозиттери) компенсацияланууга жатпайт: Банктык аманаттарды (депозиттерди) коргоо жөнүндө мыйзамдын талаптарына ылайык жеке адамдардын төмөндөгү депозиттери компенсацияланууга жатпайт:1) банкка, микрофинансы компаниясына жана турак жай-сактык кредиттик компаниясына тиешелүү адамдардын депозиттери;2) акыркы 3 жылдын ичинде банктын, микрофинансы компаниясынын, турак жай-сактык кредиттик компаниясынын чет өлкөлүк консультанттары же тышкы аудиторлору болгон адамдардын депозиттери;3) юридикалык жактын атынан (ишеним кат) коюлган адамдардын депозиттери;4) «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы, банктар жана банк иши жөнүндө», «Кыргыз Республикасындагы микрофинансы уюмдары жөнүндө» Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына жана Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык аларга карата чектөөлөр же камакка алуу коюлган депозиттер турак жай-сактык кредиттик компаниялардын ишин жөнгө салуу чөйрөсү;5) банк-резиденттин филиалдарындагы, Кыргыз Республикасынын чегинен тышкары жайгашкан микрофинансы компаниясы-резиденттин филиалдарындагы депозиттер. Аманатчыларга компенсацияларды төлөөнүн тартиби кепилдик окуя болгон учурда “Банктык аманаттарды (депозиттерди) коргоо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын Мыйзамына ылайык, кепилдик учур келип чыккан учурда ар бир аманатчыга депозиттер боюнча пайыздарды кошкондо жалпы суммасы 1 миллион сомдон ашпаган компенсация төлөнөт. Компенсацияны төлөө кепилдик окуясы болгондон кийин 30 календардык күндөн кечиктирбестен башталышы керек. Аманатчыларга компенсацияларды төлөө үчүн Агенттик депозиттерди коргоо системасынын мүчөсү болууга тийиш болгон, капиталдын шайкештиги жана өздүк капиталынын деңгээли боюнча Улуттук банктын талаптарына жооп берген, адекваттуу филиалдык тармагына ээ, ошондой эле банк-агентти тандайт. Улуттук банк тарабынан таасир этүү чаралары түрүндөгү жаза чаралары бар. Агенттик, Депозиттерди коргоо системасынын банкрот болгон мүчөсүнүн аманатчыларына компенсацияларды төлөп берүү башталганга чейин 7 күн калганда агент-банктын дареги, датасы, убактысы, формасы жана төлөө тартиби жөнүндө республикалык гезитке мамлекеттик жана расмий тилдерде кулактандыруу жарыялайт. Банк-агент аманатчыга компенсация төлөнүп жаткан учурда ага тийиш болгон компенсация жөнүндө көчүрмө берүүгө милдеттүү.
Кыргыз Республикасынын Депозиттерди коргоо боюнча агенттигикепилдик учур пайда болгондо бардык АМАНАТЧЫЛАРГА компенсация төлөйт!
Бардык суроолор боюнча Агенттикке кайрылыңыз, биз ар дайым бардык суроолоруңузга жооп берүүгө даярбыз!
Тел: 0312-456-456 доп 110, Тел/WhatsApp +996-997 97 96 22
e.mail: deposit@depоsit.kg Расмий сайт: www.deposit.kg